«آوردن حیوانات خانگی به داخل ساختمان ممنوع است»؛ این نمونه آگهی‌ها که معمولا روی شیشه یا ورودی‌های برخی ساختمان‌ها و مغازه‌ها می‌بینید، از منظر حقوقی اعتباری ندارد، اما با تفسیر برخی قانون وجهه اجرایی پیدا می‌کند؛ شاید مربوط ترین قانون در این زمینه، استناد به تبصره ماده سه آیین‌نامه اجرایی قانون آپارتمان‌ها باشد که در […]

«آوردن حیوانات خانگی به داخل ساختمان ممنوع است»؛ این نمونه آگهی‌ها که معمولا روی شیشه یا ورودی‌های برخی ساختمان‌ها و مغازه‌ها می‌بینید، از منظر حقوقی اعتباری ندارد، اما با تفسیر برخی قانون وجهه اجرایی پیدا می‌کند؛ شاید مربوط ترین قانون در این زمینه، استناد به تبصره ماده سه آیین‌نامه اجرایی قانون آپارتمان‌ها باشد که در سال ۱۳۴۷ تصویب شد و طبق آن نگهداری حیوانات در قسمت‌های مشترک یک ساختمان جرم محسوب شده و شخص دارنده حیوان خانگی، مجرم شناخته‌شده و سایرین می‌توانند از او شکایت کنند.

به گزارش «تابناک»؛ منظور از قسمت‌های مشترک ساختمان، همان پشت‌بام، راه‌پله‌ها، راهروها، حیاط و پارکینگ است. البته افراد که این روز‌ها رابطه نزدیک عاطفی با حیوانات خانگی خود برقرار می کنند، باید در آپارتمان خود مقررات بهداشتی را در مورد سلامت حیوان رعایت کنند تا نگهداری از این حیوان اسباب بیماری ساکنان آپارتمان نشود و از سوی دیگر، برای همسایه‌ها ایجاد مزاحمت نکنند.

اگر هر یک از این موارد رعایت نشود، صاحب حیوان متخلف است و طبق قانون عمل او مصداق جرم مزاحمت است. در مرحله نخست، با تذکر کتبی از طریق ارایه اظهارنامه رسمی از سوی مدیریت ساختمان برای خروج حیوان و در مرحله دوم در صورت بی توجهی صاحب حیوان، موضوع قابلیت پیگیرد قانونی از سوی مراجع قضایی با عنوان «مزاحمت» را دارد.

به نوشته «ایوان وکلا» که بر اساس تبصره ماده سه آیین‌نامه اجرایی قانون آپارتمان‌ها در سال ۱۳۴۷، نگهداری حیوانات در قسمت‌های مشترک ممنوع است، نگهداری حیوانات در قسمت‌های اختصاصی آپارتمان با رعایت دو ضابطه مشکلی ندارد؛ اول اینکه از نظر مقررات و قوانین بهداشت ایجاد بیماری و دوم آنکه برای همسایه‌ها ایجاد مزاحمت نکند. در صورت بروز هر کدام از این دو مورد، شخص نگه دارنده حیوان طبق ماده ۶۹۰ مجرم است و سایر همسایه‌ها می‌توانند از او شکایت کنند.

درصورتی‌که بین ساکنان مجتمع اختلاف باشد، بهترین راه‌حل رجوع به قوانین موجود در اساسنامه هیات‌مدیره مجتمع و راه‌حل دیگر کسب نظر اکثریت ساکنان ساختمان است. به این شکل که اگر شخص مرغ یا پرنده‌ای داشته باشد که باعث ایجاد بیماری نیوکاسل شود و یا سگی داشته باشد که گاه‌وبیگاه پارس می‌کند و موجبات آزار همسایه‌های دیگر را فراهم می‌کند، اول مدیر به وی تذکر می‌دهد و اگر تذکر مدیر و اخطار‌ها اثرگذار نبود، طرح شکایت به مراجع قضایی راه‌حلی است که سودمند خواهد بود. از نظر قانون، شخصی که حیوانی در خانه خود نگه می‌دارد که بهداشت عمومی ساختمان را تحت‌الشعاع قرار داده است و یا شخصی که حیوانی در آپارتمان نگهداری می‌کند که موجب آزار همسایه‌ها می‌شود، در هر دو صورت، مراحل پیگیری به یک‌شکل است و طی دو هفته نتیجه حاصل می‌شود.

اما یک خلا در قانون وجود دارد: طبق ماده ۶۷۹ قانون مجازات اسلامی هر کس بدون عمد و ضرورت حیوان حلال‌گوشت متعلق به دیگری را بکشد یا مسموم یا ناقص کند، به حبس از ۹۱ روز تا شش ماه یا جزای نقدی از یک‌میلیون‌و ۵۰۰ هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد؛ اما این قانون برای هیچ حیوان خانگی مصداق پیدا نمی‌کند؛ یعنی اگر کسی به حیوان اهلی دیگری آسیب برساند یا آن را بکشد مجازاتی نخواهد داشت.

قوانین ما دربرگیرنده قوانینی است که می‌توان برخی از آنها را برای حمایت و برخی را برای مخالفت از حیوانات تفسیر کرد؛ مثلا در اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حفاظت از محیط زیست که نسل امروز و نسل‌های بعد باید در آن حیات اجتماعی داشته باشد، به عنوان وظیفه عمومی عنوان شد و در سند چشم‌انداز ۲۰ ساله (از ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۴) بهره‌مندی از محیط زیست مطلوب به عنوان ویژگی جامعه ایرانی در افق سال ۱۴۰۴ هدف‌گذاری شده است.

اما از سوی دیگر برای این که بخواهند عده‌ای را به خاطر حیوان گردانی مجرم بشناسند به تفسیر برخی قوانین می‌پردازند؛ مثلا طبق ماده ۶۱۸ هرکس با هیاهو و جنجال یا تعرض به افراد موجب اخلال در نظم و آرامش عمومی شود، به حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد و همچنین در ماده ۶۳۸ هرکس در انظار عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل به حبس از ۱۰ روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

روزگاری در کشورمان نگهداری و پرورش برخی حیوانات از جمله کبوتر مشروط به گرفتن پروانه از پلیس بوده و تخلف از آن به حبس تا شش ماه محکوم می‌شده است. نگهداری از حیوانات و حیوان گردانی از مسائل پارادوکسیکال قانون ما محسوب می‌شوند.